Baráttan við bakið

Hryggjarskekkja (e. scoliosis) er eitthvað sem margir kannast við. Það er eðlilegt að vera með örlitla skekkju, svo lengi sem hún fer ekki yfir fjörutíu gráður. Ef skekkjan fer yfir þau mörk getur hún haft heilsuspillandi áhrif og þá þarf að athuga með hana.

Ég var bara krakki þegar fyrst fór að örla á hryggjarskekkju hjá mér. Í kjölfarið var ég send í röntgen-myndatöku. Fyrstu myndirnar staðfestu smá skekkju, en ekkert sem læknirinn taldi alvarlegt.  Eftir það hef ég verið send nokkrum sinnum í viðbót í röntgen til að fylgjast með bakinu. Það eru nefnilega margir með minn sjúkdóm sem fá slæma hryggjarskekkju, en það er ekki vitað fyrir víst hvers vegna. Tilgátur eru uppi um að líkami okkar hafi ekki nægilegan styrk til að halda hryggnum uppi og að taugakerfið spili þar inn í, en það hefur þó ekki verið almennilega sannað svo ég viti til.

Sjúkra- og iðjuþjálfarar hafa haft auga með mér í gegnum árin, kennt mér rétta líkamsbeitingu og útvegað mér ýmis hjálpartæki á borð við hjólastól, vinnustól og spelkur. Stólarnir eru með góð bök og sæti sem eiga að tryggja að ég sitji rétt, við vonuðum líklega öll að með því að velja vandlega bök og  sæti myndum við draga úr frekari skekkingu, en svo var ekki.

Ég tók mér smá langt hlé frá sjúkraþjálfun þegar ég byrjaði í háskólanámi. Auk þess að vera í fullu námi var ég byrjuð í Crossfit og taldi litla ástæðu til að vera að mæta í sjúkraþjálfun. En svo einn daginn spurði yfirþjálfarinn hvort ég væri dugleg að teygja, sem ég varð að játa að ég var ekki. Þá ráðlagði hún mér  að leita til sjúkraþjálfara og fá almennilegar teygjur. Fyrir utan það hve mikilvægt er að teygja eftir æfingar þá er  enn mikilvægara fyrir fólk sem situr mikið að gera reglulegar teygjuæfingar.  Þegar við sitjum kreppum við vöðva í fótleggjum, og sé dagleg seta mjög mikil getur vöðvinn frá kálfa upp að hnjám orðið styttri, og valdið því að göngulagið verði eins og hjá mörgæsum. Ég get enn gengið með stuðning, en á þessum tímapunkti voru ökklarnir orðnir mjög stífir og það var ekkert að hjálpa jafnvæginu sem var þegar orðið mjög lélegt. Ég gat því ekki annað en hlustað á yfirþjálfarann og leitað hjálpar sjúkraþjálfara.

Ég heyrði í gamla sjúkraþjálfaranum mínum á Æfingarstöðinni og áður en ég vissi af var ég farin að mæta reglulega í sjúkraþjálfun til að gera teygjur og jafnvægisæfingar. Sjúkraþjálfarinn fór þá að velta fyrir sér hvenær ég hefði seinast mætt í röntgen á bakið. Hún athugaði málið hjá lækninum sem komst að því að það væri of langt um liðið síðan síðast. Það var því pantaður tími fyrir mig í röntgen og ég átti að mæta nokkrum vikum síðar.

Eftir myndatöku liðu nokkrar vikur þar til ég átti tíma hjá lækninum. Þá kom í ljós að enn hafði hryggjarskekkjan versnað, og vildi hún láta reyna á þann möguleika að fara í aðgerð. Ég fékk því tíma hjá bæklunarlækni á spítalanum. Aftur tók við nokkurra vikna bið og ég vissi ekkert hvort ég væri að fara í aðgerð á næstunni eða ekki.

Svo rann dagurinn upp og ég þurfti að skrópa í tíma í skólanum til að hitta lækninn. Hann sagði mér að ég væri með hryggjarskekkju upp á meira en fimmtíu gráður. Hann hafði á orði að slæm hryggjarskekkja væri ekki óalgeng hjá fólki í hjólastól, en yfirleitt sé lítið gert í því. Í mínu tilfelli er ein skekkjs neðst  á hryggnum og önnur efst, sem betur fer ekkert nálægt lunganu. Hefði skekkjan verið nærri lunganu hefði aðgerð mögulegaverið talin of áhættusöm. Læknirinn spurði hvort ég fyndi ekki fyrir bakverkjum? Jú, þetta er kannski ekki nístandi sársauki, en ég finn fyrir óþægindum og þegar ég er  þreytt eða undir mikilli pressu þá verkjar mig neðst og efst á bakinu. Læknirinn kinkaði kolli og fór að telja upp kosti þess að fara í aðgerð og ræddi áhættuþætti. Þetta er 6 til 8 tíma skurðaðgerð þar sem hryggurinn er festur á sinn stað. Nokkuð löng aðgerð þar sem ég mun líklega missa mikið blóð, en ég hef þó áður farið í svona langa aðgerð þegar ég fékk kuðungsígræðslu. Læknirinn ræddi einnig hvað gæti gerst ef ég færi ekki í aðgerð. Þá myndi hryggurinn líklega skekkjast enn meira og á verri stöðum, ég gæti fengið slæma bakverki, líffærin myndu færast og ég gæti jafnvel misst styrk í höndum. Þetta síðasta hitti alveg í mark, ég vil ekkimissa styrk í höndum því þá gæti ég ekki lengur lyft lóðum eða talað táknmál.

Hver er þá áhættan við að fara í aðgerð? Það er alltaf einhver áhætta að fara í svona stóra aðgerð, en læknirinn taldi mig vera í góðu formi miðað við aðstæður og því lítil áhætta á ferð. Eini ókosturinn sem olli mér verulegum áhyggjum var að eftir aðgerð má ég ekki stunda líkamsrækt í þrjá mánuði og Crossfit í hálft ár. Þetta var vægt sjokk, en eftir að hafa íhugað málið betur komst ég að því að kostirnir við aðgerðina vega þyngra heldur en ókostirnir. Ég gæti jafnvel orðið betri í lyftingum þegar ég loks má æfa aftur, og þetta er yfirleitt fljott að koma. Ég ákvað því að horfa til lengri tíma og hætta að væla yfir skammtíma Crossfit-banni.

Eftir viðtalið við lækninn tók við löng bið eftir því að fá tíma í aðgerð. Við höfðum rætt um að hafa aðgerðina á sumartímanum, þegar ég væri ekki á fullu í skólanum. En læknirinn gat ekki gefið  upp tímasetninguna strax.

Svo leið og beið og maímánuður kom. Þá fór ég að spyrjast fyrir hvenær ég ætti að mæta í þessa aðgerð. Fyrst spurði ég sjúkraþjálfarnn, svo lækninn á Æfingarstöðinni og á endanum hringdi ég á spítalann, en enginn  vissi neitt. Að lokum fékk ég símatíma hjá lækninum sem var viku síðar. þá kom i ljós að ég ætti að fara í aðgerð í júni.

Allt þetta ferli frá því sjúkraþjálfarinn fór að velta fyrir sér ástandinu á bakinu og þar til ég fékk að vita hvenær ég ætti að fara í aðgerð hefur tekið rúmt ár. Upplýsingaflæðið í kerfinu er alls ekki þjált og ég er hugsi yfir því hve seinlega allt gengur. En nú er allt komið á hreint, ég veit hvenær ég á að fara í aðgerð. Næstu vikur taka við stífar æfingar í sjúkraþjálfun, en  það myndi hjálpa að vera í góðu formi þegar farið er í svona stóra aðgerð. Ég wer líka að reyna að róa samviskuna yfir því að mega ekki æfa í marga mánuði eftir aðgerð, svo lífið er núna.

Hlúum vel að heilsunni. annars gæti það komið í bakið á okkur.