Hvað er að frétta, ableismi?


Slauga og Snæja við Gróttu. Mynd  úr einkasafni.

Aaaatsssjúúúúú!

Afsakið hnerrann, Slaugan hérna er bara með bráðaofnæmi fyrir fötlunarfordómum. Rakst á grein þar sem höfundur taldi ákveðinn hóp fatlaðs fólks ekki vera fatlað því það hefði ekki sömu hagsmuna að gæta. Bíddu við, ha? Hefur ófatlað fólk þá allt sömu hagsmuni?

Hvað er annars að því að vera fatlaður einstaklingur? Ég bara spyr...

Almenn skilgreining á fötlun er andleg eða líkamleg skerðing sem veldur því að fólk mætir hindrunum í daglegu lífi því það passar ekki inn í staðla sem samfélagið setur. Þannig gerir samfélagið ekki ráð fyrir fjölbreytileikanum og dæminu er í raun snúið við, samfélagið er fatlaði aðilinn í sambandinu því það skortir víðsýni og  skilning. Þetta er allavega félagslega nálgunin á fyrirbærinu fötlun, sem ég hef áður greint frá í bloggfærslunni um klofna kerfið.

Ég er fötluð og er 21 ára viðskiptafræðinemi við Háskóla Íslands. Ég er fædd á Akureyri og er daufblind af því að ég er með erfðargalla. Ég er með kuðungsígræðslu, nota gleraugu og hjólastól, les með sérstöku lestæki, zooma allt í tölvunni, tala 2 tungumál reiprennandi og önnur 3 ágætlega. Ég tek 1600 mg af B2-vítamíni, 3 mg af Melatónín og svo Sertral á hverjum degi. Ég er ofvirk og algjör brussa og hef oftar en einu sinni endað á slysó með skurð á hausnum. Ég æfi CrossFit, finnst gaman að umgangast annað fólk, elska dýr, skáldskap og kvikmyndir...

Ég efast ekki um að flest, ef ekki allt, ofangreint standi einhversstaðar í sjúkraskýrslunni minni. En mér er alveg sama svo lengi sem eitthvað af þessu gæti komið læknum að gagni við að auka lífskjör mín. Það er nefnilega það að heilbrigðisþjónustan getur átt stóran þátt í að bæta lífsgæði fólks, ásamt félagsþjónustunni og öðru álíka. Ég hef einmitt alltaf sagt að fatlað fólk og aðrir eigi að nýta sér alla þá þjónustu sem það telur sig þurfa og ef hún er ekki til staðar þarf að gera kröfur um að fá hana. Ég lærði t.d. táknmál þegar ég var 5 ára, fékk kuðungsígræðslu 7 ára, hjólastól í kringum 10 ára, túlkaþjónustu í kringum 6 ára, sjúkraþjálfun í kringum 5 ára, stuðningsfjölskyldu 5 – 7 ára, liðveislu í kringum 8 ára, NPA-samning 17 ára, breyttan bíl 19 ára...

Og hér er ég í dag, 21 ára viðskiptafræðinemi á öðru ári, með stúdentspróf úr MH, hef æft sund, fimleika, fótbolta, box og lyftingar og er nú á fullu í Crossfit, hef gefið út eina bók og selt eitt listaverk, er í stjórnum a.m.k. 3 hagsmunafélaga, hef setið í 2 nefndum í háskólanum og svo framvegis.

Þrátt fyrir allt þetta held ég áfram að heyra fólk segja hluti eins og: ,,Fatlað fólk getur þetta ekki.“ ,,Ég er ekki fötluð og þarf ekki að vera fixuð.“ „Þú ert svo dugleg að vera með.“ ,,Máttu gera þetta?“ ,,Veit mamma þín af þessu?“ ,,Þú ert svo heppin miðað við mig.“

Mér finnst ég því oft þurfa að leggja meira á mig en annað fólk. Þetta neikvæða viðhorf fær mig til að finnast ég sífellt þurfa að sanna mig, jafnvel þó ég viti vel að það er bara kjaftæði.

Það sorglega er að þetta viðhorf ríkir ekki aðeins í samfélagi ófatlaðs fólks, heldur einnig meðal fatlaðs fólks. Sem fjölfötluð manneskja hef ég margsinnis orðið vitni að fötluðu fólki fordæma t.d. aðstandendur og heilbrigðisþjónustuna og kenna henni um ófarir sínar, lifa í afneitun við eigin fötlun og svo er ótrúlega algengt að fatlað fólk með einhverja ákveðna skerðingu sýni öðrum hóp fatlaðs fólks skilningsleysi og jafnvel fordóma.

Já, sumir eru kannski vitlausir.

Já, sumum var ekki kennt neitt í skóla.

Já, sumir eru þjakaðir af forræðishyggju.

Já, við eigum okkur sjálf.

Já, það er auðvelt að brjóta rétt fatlaðs fólks.

Já, það ætti að banna mismunun – alls staðar og alltaf.

EN það gefur okkur, hvort sem við erum fötluð eða ekki, engan rétt til þess að dæma aðra út frá útliti, stöðu eða mannkynssögunni yfirhöfuð. Til hvers að hanga í fortíðinni og misréttinu þegar við getum horft fram á veginn og lagt okkur fram um að gera heiminn að enn betri stað – í sameiningu? Ég las um daginn að það er erfitt að vinna manneskju sem er algjörlega fordómalaus, en samt er ég að pæla hvaðan þetta eðli mannsins til að flokka allt og alla kemur?

Þó að mannfólkið sé í raun ein dýrategund er það allskonar, enginn er fullkominn en það er víst bara mannlegt. Fólk hefur mismunandi skoðanir og lífssýn, mismunandi hörundslit, kynhneigð, heilsu o.fl. En fólk á allt sama réttinn á að lifa, uppfylla grunnþarfir sínar, tjá sig, velja og jafnvel að komast á milli staða. Hvert og eitt mannsbarn er einstakt, hvernig væri lífið annars ef allir væru alveg eins?

Ummæli

Skrifa ummæli

Vinsælar færslur af þessu bloggi

Guest Blogger: Embracing Adventure

Mynd
Megan and her personal horse, Ginger. Disclaimer: This is my personal experience.   It is not intended as advice or recommendation. I swing onto Della’s broad, soft back and reach for the reins.     I hadn’t planned to ride today.   But my instructor surprised me, and I take it in stride.   We ride bareback a few laps in the roofed arena, then move to a sunny, smaller arena.   My instructor takes away my reins to test my balance.   At first I feel a little vulnerable.   But after practice and a break, I am sitting relaxed and balanced. Not bad for someone with bad proprioception, a weak upper body, and spinal fusion.   And did I mention I’m legally blind and hearing-impaired? Yet I ride horses and enjoy other outdoor activities.   I hold a college degree in English.   I read, draw, and write.   I don’t let my disabilities keep me from enjoying life. Here’s what makes these feats possible. Focusing ...
Lesa meira

Baráttan við bakið

Mynd
Hryggjarskekkja (e. scoliosis) er eitthvað sem margir kannast við. Það er eðlilegt að vera með örlitla skekkju, svo lengi sem hún fer ekki yfir fjörutíu gráður. Ef skekkjan fer yfir þau mörk getur hún haft heilsuspillandi áhrif og þá þarf að athuga með hana. Ég var bara krakki þegar fyrst fór að örla á hryggjarskekkju hjá mér. Í kjölfarið var ég send í röntgen-myndatöku. Fyrstu myndirnar staðfestu smá skekkju, en ekkert sem læknirinn taldi alvarlegt.   Eftir það hef ég verið send nokkrum sinnum í viðbót í röntgen til að fylgjast með bakinu. Það eru nefnilega margir með minn sjúkdóm sem fá slæma hryggjarskekkju, en það er ekki vitað fyrir víst hvers vegna. Tilgátur eru uppi um að líkami okkar hafi ekki nægilegan styrk til að halda hryggnum uppi og að taugakerfið spili þar inn í, en það hefur þó ekki verið almennilega sannað svo ég viti til. Sjúkra- og iðjuþjálfarar hafa haft auga með mér í gegnum árin, kennt mér rétta líkamsbeitingu og útvegað mér ýmis hjálpartæki á bo...
Lesa meira

Draumurinn um háskólagráðu

Mynd
Slauga viðskiptafræðingur. ,,Fyrst klárar þú grunnskóla, svo getur þú farið í menntaskóla og svo alla leið í háskóla.“ Þetta sagði kennarinn minn við mig einn daginn í 5. bekk þegar ég hafði leyst enn eitt verkefnið og var að sýna henni afraksturinn. Hún hafði greinilega fulla trú á mér en ég horfði bara á hana og sagði hneyskluð: ,,En það er svo langt þangað til!“ Núna, rúmum þrettán árum síðar hef ég lokið öllum þessum skólastigum. Tíminn leið hraðar en ég bjóst við <en draumurinn um   að fara í háskóla var alltaf til staðar. Einhverjir myndu segja að menntun sé ofmetin, en mér var kennt að meta menntun og að hún væri lykillinn að velferð. Ef ég var við það að gefast upp á náminu, sem gerðist af og til, hugsaði ég til langafa míns, fátæka bóndans á Ströndum, sem stritaði allt sitt líf til þess að afi minn og bræður hans gætu gengið menntaveginn. Á þeim tíma var ekki sjálfgefið að menntast á Íslandi, hvað þá fyrir fátækan bóndason eins og afa. En allt stritið bo...
Lesa meira